Gıda, Kimya, İlaç, Kozmetik, Havacılık ve Uzay, Elektronik, Optik ve Tıp gibi alanlarda bazı durumlarda; uygulama, üretim, montaj ve analizlerin kalitesini yüksek tutabilmek, verimli ve standart sonuçlar elde edebilmek için normal havadan gelecek kontaminasyonların engellenmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, ortamdaki parçacık sayısının kontrol altında tutulduğu ve bununla birlikte ortamın sıcaklık ve nem değerlerinin belirli bir aralıkta olacağı özel alanlara ihtiyaç duyulur. İşte bu alanlar temiz oda (Clean room) olarak adlandırılır.
Kontrol altında tutulan parçacık sayısına göre uluslararası standartlarca belirlenmiş temiz oda sınıfları oluşturulmuştur.
En çok kullanılanı FED 209E ye göre İngiliz sistemidir. Bu sisteme göre odadaki feet3 başına 0,5 mikron ve daha büyük parçacıkların toplam sayısının miktarı odanın da sınıfını belirler. Mesela, feet3 başına 0,5 mikron ve daha büyük parçacıkların toplam sayısı 100 ile 1000 arasında olan temiz oda için Class 1000 olarak tanımlanır.
Temiz oda projelendirilmesinde en önemli faktör ortamda ki parçacık sayısının limitler dâhilinde tutulmasının sağlanmasıdır. Bununla birlikte havanın sıcaklık ve nem değerleri kontrol altında tutularak klimatize edilmiş bir ortam sağlanır.
Buna göre projelendirme de şu faktörlere göre bir planlama yapılır.
• Birim zamanda ki hava değişim miktarı belirlenir (m3/saat)
• Kullanılacak filtre sınıfı belirlenir
• Hava akış şekli ve yönü belirlenir
• Giriş-Çıkışlardaki kapılar ve gerekiyorsa kontaminasyonu engelleyecek diğer destek unsurlar belirlenir.
• Odanın ortam basıncı belirlenir.
• Odanın sıcaklık ve nispi nem düzeyi belirlenir.
ISO 14644 e göre oda sınıfları:
|
İzin verilen mikron cinsinden parçacık sayısı (parçacık/m3)
|
FED209E
|
ODA SINIFI
|
0,1 µm
|
0,2 µm
|
0,3 µm
|
0,5 µm
|
1 µm
|
5 µm
|
Karşılığı
|
ISO 1
|
10
|
2
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
ISO 2
|
100
|
24
|
10
|
4
|
-
|
-
|
-
|
ISO 3
|
1000
|
237
|
102
|
35
|
8
|
-
|
1
|
ISO 4
|
10000
|
2370
|
1020
|
352
|
83
|
-
|
10
|
ISO 5
|
100000
|
23700
|
10200
|
3520
|
832
|
29
|
100
|
ISO 6
|
1000000
|
237000
|
102000
|
35200
|
8320
|
293
|
1000
|
ISO 7
|
-
|
-
|
-
|
352000
|
83200
|
2930
|
10000
|
ISO 8
|
-
|
-
|
-
|
3520000
|
832000
|
29300
|
100000
|
ISO 9
|
-
|
-
|
-
|
35200000
|
8320000
|
293000
|
-
|